Przyczyny i objawy hemoroidów, poznaj najczęstsze z nich!

Co to są hemoroidy?

Hemoroidy (guzki krwawnicze) są naturalnymi strukturami naczyniowymi, które usprawniają kontrolę oddawania stolca i utrzymania gazów. W prawidłowych warunkach nie dają żadnych dolegliwości. Natomiast pod wpływem różnych czynników mogą się nadmiernie powiększać, co może być przyczyną krwawienia, rozwoju stanu zapalnego i podrażnień.

Duże hemoroidy mogą wywoływać bardzo uciążliwe dolegliwości, od świądu po obecność krwi na papierze toaletowym. Powiększenie guzków krwawniczych, które wywołuje objawy, nazywa się chorobą hemoroidalną, która wymaga wdrożenia odpowiedniego leczenia^[1].

Przyczyny hemoroidów

Przyczyn hemoroidów może być wiele. Najczęściej są one wynikiem stanów zwiększonego ciśnienia w jamie brzusznej — trudnej, długotrwałej defekacji czy ciąży i porodu.

Wśród czynników ryzyka wymienia się również:

• przewlekłe zaparcia i biegunki;
• występowanie hemoroidów u członków rodziny;
• siedzący tryb życia;
• niewłaściwa, uboga w błonnik dieta;
• picie niewystarczającej ilości płynów;
• seks analny;
• częste dźwiganie ciężarów;
• otyłość;
• praca biurowa;
• praca jako pilot, maszynista, kierowca;
• przebyte operacje w okolicach odbytu;
• niektóre choroby, np. choroba Leśniowskiego i Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, powiększenie prostaty; duże guzy jajników, niewydolność wątroby^[2].

Najczęstsze objawy hemoroidów

Objawy żylaków odbytu mogą się różnić w zależności od tego, czy guzki powstały ze splotu żylnego wewnątrz kanału odbytu (tzw. hemoroidy wewnętrzne), czy też z żył okalających odbyt (tzw. hemoroidy zewnętrzne).

Objawy hemoroidów wewnętrznych

Hemoroidy wewnętrzne to guzki krwawnicze, które są na tyle małe, że w pierwszych stopniach ich rozwoju nie wydostają się poza kanał odbytu.

Przy odpowiednim leczeniu i higienie można zmniejszyć ryzyko ich powiększania się. Natomiast im hemoroidy są większe, tym większe są szanse na ich wypadanie lub stałe wypadnięcie i rozwój dodatkowych powikłań np. zakrzepicy.

Mniejsze, wypadające hemoroidy wewnętrzne pacjent może samodzielnie odprowadzić do kanału odbytu palcem, natomiast tych większych mimo prób nie da się odprowadzić.

Hemoroidy wewnętrzne najczęściej objawiają się epizodycznym krwawieniem z odbytu w trakcie defekacji. Krwawienie zazwyczaj nie jest obfite, zwykle ma postać pojedynczej smużki krwi, którą pacjenci zauważają na papierze toaletowym. Ponadto mogą wystąpić również inne objawy, np. pieczenie okolicy odbytu czy obecność śluzu na stolcu.

Do objawów hemoroidów wewnętrznych zalicza się więc:

• ślady świeżej, jasnoczerwonej krwi na stolcu, papierze toaletowym lub bieliźnie
• świąd w okolicy odbytu;
• pieczenie odbytu;
• uczucie niecałkowitego wypróżnienia;
• śluz na stolcu^[1].

Głównym symptomem, hemoroidów wewnętrznych które wypadły na zewnątrz i uległy zakrzepicy jest ból odbytu. Jest on ważnym sygnałem alarmowym i powinien skłonić do jak najszybszego poszukiwania profesjonalnej pomocy. Natomiast objawy żylaków znajdujących się wewnątrz odbytu mogą przez długi czas być bardzo subtelne, lub może ich w ogóle nie być.

Objawy hemoroidów zewnętrznych

Hemoroidy zewnętrzne to inaczej guzki krwawnicze, które powstały z poszerzonych żył wokół odbytu.

Objawy hemoroidów zewnętrznych są zbliżone do tych, obserwowanych w hemoroidach kanału odbytu. Główną różnicą jest jednak fakt, że pacjent jest w stanie je samodzielnie wyczuć np. podczas podcierania się lub mycia krocza. Czasem guzki są na tyle duże, że widać je gołym okiem.

Hemoroidy zewnętrzne mogą niekiedy być niebezpieczne. Istnieje ryzyko rozwoju w nich zakrzepu, który jest ostrym stanem wymagającym diagnostyki i odpowiedniego leczenia^[2].

Zakrzepica żylaków odbytu objawia się nagłym, intensywnym bólem i obrzękiem, który nie mija po przyjęciu środków przeciwbólowych. Ból jest często na tyle intensywny, że uniemożliwia oddanie stolca. Może się pojawić również gorączka.

Zewnętrzne żylaki odbytu wymagają więc szczególnej obserwacji i podjęcia odpowiedniego leczenia. W ich przypadku domowe sposoby mogą niestety okazać się nieskuteczne.

Leczenie hemoroidów

Co na hemoroidy warto stosować? Przede wszystkim ważne są zmiany w stylu życia. Odpowiednia dieta bogata w błonnik, więcej ruchu i mniej siedzenia — to podstawowe zasady, do których powinny się stosować osoby z chorobą hemoroidalną. Warto też unikać długiego przesiadywania w toalecie, które może jedynie nasilić ten problem.

Na miejscowe dolegliwości można stosować produkty na hemoroidy np. kremy, maści i czopki, które łagodzą świąd i podrażnienia. Zawierają one m.in. wyciągi z ziół, substancje kojące i łagodzące (pantenol, alantoina), związki działające bezpośrednio na naczynia (np. tribenozyd) lub składniki o właściwościach miejscowo znieczulających (np. lidokainę, benzokainę). Z domowych sposobów poprawę mogą przynieść np. nasiadówki z ziołami^[3].

Zawsze warto skonsultować się z lekarzem, w szczególności gdy objawy hemoroidów są uciążliwe. Może on zalecić stosowanie silniejszych maści czy kremów, zawierających np. sterydy.

Czasami hemoroidy są na tyle zaawansowane, że konieczne jest ich leczenie zabiegowe. Dostępne są zarówno mniej, jak i bardziej inwazyjne. Zazwyczaj jednak na początku próbuje się zaopatrzyć żylaki przy pomocy jak najmniej uciążliwych dla pacjenta metod.

Wśród nich wymienia się m.in.:

• opaskowanie żylaków odbytu — w jego trakcie zakłada się gumowy pierścień na podstawę uszypułowanego guzka, który wywołuje jego niedokrwienie i samoistne usunięcie po ok. 10-16 dniach od zabiegu;
• skleroterapia żylaków odbytu — polega na wstrzyknięciu pod śluzówkę hemoroidu substancji, która wywołuje zamykanie się naczyń krwionośnych w okolicy guzka, wywołując jego niedokrwienie i wciągnięcie do kanału odbytu;
• zabiegi z użyciem mikrofal;
• laseroterapia;
• selektywne podwiązanie tętnic hemoroidalnych pod kontrolą USG z dopplerem – efektem zabiegu jest niedokrwienie hemoroidu i jego obumarcie^[4].

Bibliografia:

1. [1] [5] Hemorrhoids and what to do about them – Harvard Health [na:] „Harvard Health”, https://www.health.harvard.edu/diseases-and-conditions/hemorrhoids_and_what_to_do_about_them, 7 października 2013 r.,.
2. [2] Hemorrhoids – Symptoms and causes [na:] „Mayo Clinic”, https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/hemorrhoids/symptoms-causes/syc-20360268, 2023 r.,
3. [3] Fontem R.F., Eyvazzadeh D., Internal Hemorrhoid [na:] „Nih.gov”, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537182/, 31 lipca 2023 r
4. [4] Lawrence A., McLaren E.R., External Hemorrhoid [na:] „Nih.gov”, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK500009/, 8 sierpnia 2023 r.,
5. [6] Choroba hemoroidalna [na:] „www.mp.pl”, https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.4.23.3., 2024 r., dostęp 20 marca 2024 r.

PL-PROCTG-0020