Skleroterapia hemoroidów – na czym polega ta metoda leczenia żylaków odbytu?

Czym jest skleroterapia hemoroidów?

Skleroterapia hemoroidów^[1] to niechirurgiczna metoda leczenia hemoroidów polegająca na podaniu do ich wnętrza substancji chemicznej powodującej ich zwłóknienie i zarośnięcie naczyń. Skleroterapia żylaków odbytu przeznaczona jest przede wszystkim dla pacjentów z hemoroidami I i II stopnia, u których leczenie zachowawcze nie przyniosło oczekiwanych efektów.

Zabieg ten może być także stosowany u osób starszych i obciążonych chorobami towarzyszącymi, dla których bardziej inwazyjne metody mogłyby stanowić zagrożenie zdrowotne.

Podczas zabiegu do guzka hemoroidalnego wstrzykiwany jest sklerozant – środek chemiczny, który powoduje zapalenie ściany naczynia, a następnie jego zwłóknienie. W wyniku tego procesu dochodzi do zamknięcia naczynia krwionośnego, zmniejszenia ukrwienia guzka i jego stopniowego zaniku^[1].

Na czym polega skleroterapia?

Zabieg skleroterapii odbywa się w warunkach ambulatoryjnych, bez konieczności znieczulenia ogólnego. W trakcie procedury pacjent znajduje się w pozycji kolankowo-łokciowej lub na boku. Lekarz za pomocą anoskopu lokalizuje hemoroidy, a następnie cienką igłą wstrzykuje odpowiedni preparat (np. polidokanol, fenol w oleju) do podstawy guzka krwawniczego^[2].

Zabieg trwa zazwyczaj kilka do kilkunastu minut. W zależności od wskazań i liczby hemoroidów można przeprowadzić jednorazowo skleroterapię jednego lub kilku guzków.

Zazwyczaj nie jest wymagane szczególne przygotowanie. Zaleca się jednak lekkostrawną dietę w dniu poprzedzającym oraz wypróżnienie przed zabiegiem. W niektórych przypadkach lekarz może zlecić lewatywę oczyszczającą. Pacjent powinien poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach oraz przebytych chorobach.

Czy skleroterapia jest bezpieczna?

Skleroterapia hemoroidów uznawana jest za bezpieczną metodę leczenia, zwłaszcza u pacjentów z przeciwwskazaniami do bardziej inwazyjnych procedur. W większości przypadków zabieg przebiega bez powikłań, a ewentualne ryzyko związane z jego przeprowadzeniem jest minimalne.

Możliwe powikłania to^[1]:

• reakcje alergiczne na podany preparat,
• niewielkie krwawienia,
• przejściowy ból lub uczucie pełności w odbycie,
• infekcje miejscowe,
• rzadko: powstawanie blizn lub owrzodzeń.

Zabieg jest zazwyczaj niebolesny, choć niektórzy pacjenci mogą odczuwać lekki dyskomfort. Brak konieczności znieczulenia ogólnego i krótki czas trwania to dodatkowe atuty tej techniki. O wysokim poziomie bezpieczeństwa tej metody może również świadczyć fakt, że jest ona stosowana także w przypadku hemoroidów występujących u dzieci[4].

Zalety i wady skleroterapii hemoroidów

Jak każda metoda leczenia, tak i skleroterapia ma zarówno zalety, jak i pewne wady. Do jej plusów można bezdyskusyjnie zaliczyć cechy, takie jak^[3]:

• minimalna inwazyjność,
• krótki czas trwania zabiegu,
• brak konieczności hospitalizacji,
• szybki powrót do codziennych aktywności,
• niskie ryzyko powikłań,
• niski koszt w porównaniu do innych metod.

Skleroterapia ma również pewne wady, o których należy pamiętać. Są to

• skuteczność ograniczona wyłącznie do hemoroidów I i II stopnia,
• możliwość nawrotów choroby,
• konieczność powtórzenia zabiegu.

Skleroterapia jest mniej skuteczna niż metoda Barrona (gumkowanie), która znajduje zastosowanie również w przypadku hemoroidów III stopnia. Trwałe usunięcie hemoroidów III i IV stopnia możliwe jest natomiast głównie przy użyciu inwazyjnych metod chirurgicznych.

Jakie są przeciwwskazania do wykonania skleroterapii hemoroidów?

Skleroterapia hemoroidów nie może być przeprowadzona w następujących przypadkach:

• obecność hemoroidów III i IV stopnia,
• aktywne stany zapalne odbytu i odbytnicy,
• zakrzepica naczyń kończyn dolnych,
• okres ciąży i laktacji,
• nieleczone wady serca,
• nowotwory przewodu pokarmowego,
• uczulenie na środek sklerotyzujący.

Dla zidentyfikowania przeciwwskazań przeprowadzany jest z pacjentem szeroki wywiad medyczny już na etapie wyboru konkretnej metody. Obecnie dostępny jest szereg sposobów, przy pomocy których można usunąć hemoroidy, dlatego tak ważne są wywiad i badania poprzedzające wybór zabiegu. Pozwalają one bowiem wybrać najefektywniejszą metodę usunięcia hemoroidów.

Jak długo trwa proces gojenia hemoroidów po skleroterapii?

Proces gojenia po skleroterapii hemoroidów trwa zazwyczaj od kilku dni do 2 tygodni. Objawy takie jak lekki dyskomfort, uczucie parcia czy niewielkie krwawienie mogą występować przez pierwsze 2-3 dni^[1].

Pacjent po zabiegu edukowany jest pod kątem prewencji powstawania nowych hemoroidów i otrzymuje szereg zaleceń pozabiegowych, do których należą m.in.:

• dieta bogata w błonnik i płyny,
• unikanie zaparć,
• wstrzemięźliwość od alkoholu i ostrych przypraw,
• dbanie o higienę osobistą,
• unikanie intensywnego wysiłku fizycznego.

Kontrola lekarska zwykle odbywa się po 2-4 tygodniach od zabiegu. W razie konieczności może zostać zalecona kolejna sesja skleroterapii.

Skleroterapia hemoroidów to bezpieczna i mało inwazyjna metoda leczenia hemoroidów I i II stopnia. Choć nie jest skuteczna w zaawansowanych przypadkach choroby, stanowi cenną alternatywę dla pacjentów, którzy nie kwalifikują się do bardziej inwazyjnych procedur. Regularna kontrola, odpowiednia dieta i higiena mogą znacząco przyspieszyć proces gojenia i zmniejszyć ryzyko nawrotu objawów.

PL-PROCTG-0094

Bibliografia:

1. HE, Anling et CHEN, Mingkai. Sclerotherapy in hemorrhoids. Indian Journal of Surgery, 2023, vol. 85, no 2, p. 228-232.
2. Simillis C. et al. (2015). Sclerotherapy vs rubber band ligation for hemorrhoids: systematic review and meta-analysis. International Journal of Colorectal Disease, 30(3), 359–369.
3. Gajewska M. (2020). Leczenie hemoroidów metodą skleroterapii. Medycyna Praktyczna – Chirurgia.
4. WATANABE, Toshihiko, OHNO, Michinobu, TAHARA, Kazunori, et al. Efficacy and safety of sclerotherapy with polidocanol in children with internal hemorrhoids. Pediatrics International, 2021, vol. 63, no 7, p. 813-817.